Trận Ulm là một loạt các cuộc giao tranh nhỏ trong phần cuối
Chiến dịch Ulm của
Napoléon Bonaparte, mà đỉnh cao là sự đầu hàng của tướng
Mack von Leiberich cùng phần lớn đội quân
Áo ở gần
Ulm thuộc
Württemberg.Năm 1805, các nước
Anh,
Áo,
Thụy Điển và
Nga đã thành lập khối
Liên minh thứ ba để nhằm lật đổ
Đế quốc Pháp. Khi
Bavaria đi theo phe
Napoleon, một đội quân mạnh 72.000 người của Áo dưới quyền
tướng Mack von Leiberich đã vội vã tiến lên xâm chiếm trước quốc gia này trong khi quân Nga vẫn còn đang trên đường hành quân qua
Ba Lan. Người Áo suy đoán rằng những trận đánh chính của cuộc chiến sẽ diễn ra tại
Bắc Ý, chứ không phải ở Đức, và dự định ở hướng
Alps sẽ chỉ bố trí phòng thủ.Có một truyền thuyết khá phổ biến nhưng không đáng tin rằng do người Áo sử dụng
lịch Gregory, còn người Nga vẫn sử dụng
lịch Julius, nên ngày tháng của họ không tương ứng với nhau, và người Áo đã bước vào cuộc chiến với Pháp trước khi người Nga có thể đến được mặt trận. Cách giải thích đơn giản nhưng đáng ngờ này cho việc quân đội Nga đi quá xa sau quân Áo đã bị học giả Friederich W. Kagain bác bỏ như là "một chuyện hoang đường quái dị".
[1] Trong thực tế, người Áo đã hy vọng rằng miền bắc nước Ý, chứ không phải nước Đức, sẽ là nơi các trận đánh lớn diễn ra.Napoleon có 177.000 quân trong lực lượng
Đại quân tại
Boulogne để sẵn sàng xâm chiếm nước Anh. Họ bắt đầu hành quân về phía nam từ ngày
27 tháng 8 và đến
24 tháng 9 đã vào vị trí đối diện với quân của tướng Mack gần
Ulm, trong khoảng từ
Strasbourg đến
Weißenburg in Bayern. Ngày
7 tháng 10, Mack được biết rằng Napoleon đã lên kế hoạch tiến quân vòng qua sườn phải của mình để chia cắt ông ta ra khỏi quân Nga lúc này đang tiến qua
Viên. Ông liền thay đổi trận tuyến cho phù hợp, đặt sườn trái của mình tại Ulm và sườn phải tại
Rain, nhưng người Pháp vẫn tiếp tục tiến quân và vượt
sông Danube tại
Neuburg.Trong lúc cố gắng để tự giải thoát, Mack đã thử đưa quân vượt sông Danube tại
Günzburg, nhưng đã đụng độ với Quân đoàn VI của Pháp tại
Elchingen ngày 14 tháng 10 trong
trận Elchingen. Quân Áo mất 2.000 người và phải rút về Ulm. Đến
16 tháng 10, Napoleon đã bao vây toàn bộ quân đội của Mack ở Ulm, và ba ngày sau Mack đầu hàng với 30.000 quân, 18 tướng lĩnh, 65 đại bác và 40 lá cờ. Khoảng 20.000 người trốn thoát, 10.000 người bị chết hoặc bị thương, và phần còn lại trở thành tù binh. Phía Pháp có khoảng 6.000 quân chết hoặc bị thương.Khi đầu hàng, Mack đã giao nộp thanh kiếm của mình và tự giới thiệu với Napoleon mình là "tướng Mack bất hạnh".
[2] Napoleon mỉm cười và trả lời: "Ta trả lại cho vị tướng bất hạnh thanh kiếm và tự do, cùng với sự quan tâm của ta đối với Hoàng đế của ông".[
cần dẫn nguồn] Tuy nhiên,
Franz II đã không được tử tế như vậy. Mack đã bị đem ra
tòa án binh và bị kết án tù hai năm.
Chiến dịch Ulm được coi là một trong những ví dụ đặc sắc nhất của một cuộc
hành quân đổi hướng chiến lược trong lịch sử quân sự.